Inhoudsopgave
“Ik wil aankomen op een verantwoorde en duurzame manier. Hoe doe ik dat?” Dat is een vraag die ik regelmatig krijg. Het lijkt misschien simpel: meer eten betekent zwaarder worden. Maar niet in alle gevallen is het zo eenvoudig. Extra calorieën binnenkrijgen betekent niet automatisch zwaarder worden. Sommige mensen eten heel veel, maar omdat hun stofwisseling (ook wel metabolisme genoemd) erg snel werkt komen ze niet tot nauwelijks aan.
Het gaat in veel gevallen niet alleen om hoeveel je eet, maar ook om het specifieke eetpatroon. Bovendien is het geen duurzame oplossing om vanuit het niets opeens een stuk meer of ongezonder te eten. Net als afvallen is ook aankomen iets wat op een verantwoorde en doordachte manier moet gebeuren. Een voedingsadviseur kan je daar goed bij helpen.
Mogelijke oorzaken van ongewenst gewichtsverlies
Stress heeft invloed op je gewicht
Heb je veel zorgen, pieker je vaak of is er misschien sprake van een psychisch probleem zoals bijvoorbeeld een depressie?
Stress heeft veel invloed op je lichaamsgewicht. Sommige mensen komen er enorm van aan, anderen vallen juist af. Zo kan het dat je eetlust vermindert als je je overmatig zorgen maakt. Stress heeft invloed op je hormoonsysteem, dat eetlust beïnvloedt. Ook kan stress leiden tot een hogere hartslag en snellere ademhaling. Mocht dat het geval zijn, dan verbrandt je lichaam meer calorieën dan normaal en val je dus nog meer af.
Verlies van spiermassa betekent gewichtsverlies
Als mensen ouder worden neemt hun spiermassa af. Dat is normaal. Maar er zijn ook mensen bij wie de afname van spiermassa een andere oorzaak heeft. Die oorzaken kunnen zeer uiteenlopend zijn, variërend van zeer onschuldig tot ernstiger. Meestal is het verlies van spiermassa het gevolg van een tekort aan eiwitten.
Darmproblemen kunnen leiden tot gewichtsverlies
Sommige mensen hebben last van coeliakie. Dat is een auto-immuunziekte die maakt dat het eten van gluten schade veroorzaakt aan de dunne darm, met soms gewichtsverlies tot gevolg. Naar schatting lopen veel mensen rond met coeliakie zonder dat ze dit zelf weten. Ook andere darmaandoeningen zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kunnen leiden tot afname van gewicht.
Vergeten te eten is nooit goed
Sommige mensen ervaren weinig of soms zelfs helemaal geen eetlust. Hun hongergevoel ontbreekt, om welke reden dan ook. Maar onthoud: te weinig eten is nooit goed. Zelfs niet als de eetlust ontbreekt. Maaltijden zoals de lunch of het diner overslaan is onverstandig. Je lichaam gaat dan teren op reserves.
(Te) veel bewegen heeft effect op je lichaamsgewicht
Had je jarenlang een kantoorbaan en heb je opeens een carrièreswitch gemaakt? Je wordt bijvoorbeeld bouwvakker of postbode. Dan kan het zo zijn dat je opeens veertig uur per week bewegend aan het werk bent. Dat heeft heel veel invloed op je gewicht, zeker als je eetpatroon hetzelfde blijft.
Problemen met de schildklier
Sommige mensen hebben een overactieve schildklier. Die maakt dan te veel hormonen aan waardoor je meer calorieën verbrandt dan de bedoeling is. Symptomen van een overwerkende schildklier kunnen zijn: hartkloppingen, slaapproblemen, veel eetlust of een verhoogde lichaamstemperatuur in de ochtend. Mocht dat het geval zijn, neem dan contact op met de huisarts.
Andere ziektes hebben effect op je gewicht
Denk aan hart- en vaatziektes, maar bijvoorbeeld ook aan kanker. Schrik niet meteen: een afname in gewicht betekent zéker niet automatisch dat je zo’n ziekte onder de leden hebt. Toch is het handig om bij ernstig gewichtsverlies een potentieel ernstige aandoening uit te sluiten en dus een bezoek te brengen aan de huisarts.
Gebruik van medicijnen of herstellende van een ziekte
Gebruik je medicijnen? De kans is groot dat die invloed hebben op je eetlust en je gewicht. Ook als je geen medicijnen gebruikt, maar herstelt van een medische ingreep of een ziekte, kan dat zijn weerslag hebben op je gewicht.
Je eet ongemerkt te weinig of de verkeerde dingen
Heb je wel eens bijgehouden hoeveel kilocalorieën je ongeveer binnen krijgt op een normale dag? Het gebeurt regelmatig dat mensen denken genoeg calorieën binnen te krijgen, maar dat het toch veel minder is dan je zou denken. Daarnaast is de kans groot dat je bij sommige producten denkt dat ze heel calorierijk zijn, maar dat dat toch wel tegenvalt.
Overige klachten die bijdragen aan gewichtsverlies
Er zijn nog legio redenen te bedenken waarom je afvalt. Ben je bijvoorbeeld vaak misselijk? De oorzaak daarvan kan uiteenlopen, maar gewichtsverlies is vaak een gevolg. Of heb je vaak last van diarree of brandend maagzuur? De oorzaak daarvan ligt vaak in je darmen, met ook gevolgen voor je eetlust.
Wanneer naar de huisarts bij gewichtsverlies?
Als er sprake is van ernstig ondergewicht is het raadzaam je huisarts te raadplegen. Ondergewicht kan een serieus probleem zijn. Ga naar de huisarts als je plotseling en onverklaarbaar veel gewicht bent verloren. Denk dan aan 5 procent of meer van je lichaamsgewicht in de afgelopen zes maanden. Heb je daarnaast ook last van klachten als duizeligheid, vermoeidheid en een futloos gevoel? Dat zijn extra redenen om een arts te raadplegen.
Hoe kan je verantwoord aankomen?
We worden overspoeld met reclames van producten en fabrikanten die beweren dé sleutel te zijn tot succesvol afvallen. Maar over verantwoord aankomen hoor je zelden iets. Toch is het minstens even belangrijk om dit met dezelfde toewijding en finesse aan te pakken. Het doel is anders, maar de weg ernaartoe vertoont veel gelijkenissen. Want een verkeerd of ongezond voedingspatroon is vaak de reden voor overmatig gewichtsverlies.
Een groot misverstand is: heel veel meer eten, met name junkfood of ander calorierijk voedsel, leidt tot een gezonder gewicht. Dat klopt niet. Mogelijk leidt het wel tot een tijdelijke gewichtstoename, maar het is allerminst een duurzame oplossing. Sterker nog: je wordt er alleen maar ongezonder van.
Dus: ga niét meer junkfood eten. Ga wél vaker voor gezondere producten. Het kan dat het er van buiten uitziet alsof je een gezond vetpercentage hebt, maar dat je van binnen helemaal niet zo gezond bent.
Tips om aan te komen in gewicht
- Eet meer calorieën: Het is een misverstand dat voeding met veel calorieën ongezond is. Er bestaat wel degelijk gezond calorierijk eten. Zorg ervoor dat je zo veel mogelijk natuurlijke producten neemt. En eet gevarieerd. Kies bij voorkeur voor verse en onbewerkte producten. En hoewel de voorkeur uitgaat naar natuurlijk en onbewerkt eten, is het ook zeker niet verboden om af en toe junkfood te nemen (maar liever niet natuurlijk). Maar doe het niet te vaak.
- Eet meer tussendoortjes: Kies als tussendoortjes dan gezonde producten met bij voorkeur veel calorieën. Denk dan aan havermout, ongebrande noten en gedroogd fruit, maar er zijn nog heel veel andere opties.
- Eet meer vetten: Ook vetten kunnen een flinke bijdrage leveren, mits je de vetten neemt die goed voor je zijn. Het is belangrijk om een goede balans te kiezen tussen verzadigde en onverzadigde vetten. De focus mag daarbij iets meer liggen op de onverzadigde. Denk aan: ongebrande ongezouten noten, avocado’s, boter, (extra) vergine olijfolie, vette vis of vette vleessoorten.
- Creëer structuur: Bouw structuur in je voedingspatroon. Zorg ervoor dat je minstens drie vaste eetmomenten per dag hebt. En dat die op vaste tijdstippen zijn. Zo voorkom je dat je vergeet te eten. Structuur is niet alleen handig voor je eigen agenda, ook je lichaam en je spijsvertering vinden het fijn.
Als je het moeilijk vindt drie keer een hele maaltijd te eten, verdeel dezelfde hoeveelheid eten dan in meerdere sessies, misschien vier, vijf of zes diners per dag. Maar probeer wel die dagelijkse structuur te blijven behouden.En belangrijk: bouw die structuur op. Door goed bij te houden wat je dagelijks binnenkrijgt, kan je de hoeveelheid voeding stapsgewijs en verantwoord opbouwen. - Eetdagboek: Dit borduurt voort op het vorige kopje. Met behulp van handige apps, zoals bijvoorbeeld Mijn Eetmeter, kan je op een makkelijke manier bijhouden wat je precies eet. Dat kan je natuurlijk de rest van je leven doen, maar alleen al de info van één week kan heel nuttig zijn voor jezelf of voor je voedingscoach.
- Beweeg: Bewegen is belangrijk, maar je moet het wel op de juiste manier doen. Kies voor korte intensieve sportsessies, in plaats van langdurige sessies met een lage intensiteit. Die laatste categorie maakt dat je veel vetten verbrandt. Sport je kort en krachtig dan bouw je meer spiermassa op, wat weer leidt tot een hoger gewicht.
- Slaap goed: Goed slapen is makkelijker gezegd dan gedaan, maar gezonde nachtrust is enorm belangrijk voor de spijsvertering. Als je slaapt herstellen je darmen, waardoor ze beter voedingsstoffen kunnen opnemen. Ook zorgt een goede nachtrust voor minder stress (zie volgend kopje).
- Vermijd stress: Bij mensen die veel stress hebben, schiet het lichaam in een overlevingsstand. Die maakt dat je energie naar je spieren gaat in plaats van naar je spijsvertering. Niet goed dus. Anderzijds kan stress als gevolg hebben dat je hormonen energie opwekken, waardoor je op je reserves gaat teren. Dan verbrandt je juist weer meer wat kan leiden tot ongewenst gewichtsverlies.
- Weeg jezelf: Logisch natuurlijk, maar toch is het belangrijk dit secuur te doen. Weeg je ongeveer één keer per week en houd over een zo lang mogelijke periode bij wat je gewicht. Zo krijgen jij en eventueel je voedingsadviseur goed inzicht in het verloop van je gewicht en kunnen we nuttige conclusies trekken. Tip: weeg jezelf altijd op hetzelfde moment van de dag. Doe je het de ene keer ’s ochtends en een andere keer ’s avonds, dan heeft het geen zin beide cijfers met elkaar te vergelijken.
Persoonlijk advies bij een gezond gewicht is essentieel
Zo, dat zijn een hoop do’s en don’ts. Maar bedenk dat lang niet alle tips van toepassing zijn op jou.
Ieder mens is uniek, zeker als het aankomt op een fit lichaam en je spijsverteringsstelsel. Het is heel belangrijk om voor jezelf helder te krijgen wat je precies nodig hebt om je doel, zwaarder worden, te bereiken. Krijg je te weinig calorieën binnen? Heb je te weinig eetmomenten? Wat is de reden van je mogelijke gebrek aan eetlust? Is er een probleem met je schildklier?
Zulke vragen beantwoorden is essentieel voordat je naar een oplossing werkt. Vergelijk het met je auto. Stel dat die kapot is, dan moet een monteur eerst uitzoeken waar het probleem ongeveer zit. In de motor? Bij de koppeling? Of bij de startkabel? Pas dan kan hij gericht op zoek naar een oplossing. Datzelfde geldt wanneer je problemen hebt met je lichaamsgewicht.
Een voedingscoach zoals ik is een goede manier om inzicht te krijgen in het ‘probleem’. In de meeste gevallen kunnen we samen aan de slag om dit op te lossen. In sommige gevallen zal ik je doorverwijzen naar je huisarts, als ik bijvoorbeeld denk dat er iets medisch aan de hand is. Alle hierboven opgesomde adviezen zijn algemeen. In grote lijnen zijn ze op iedereen van toepassing en geven je een zetje in de juiste richting. Als je bij mij voedingsadvies inwint, kunnen we samen kijken aan welke knoppen we moeten draaien om een zo optimaal mogelijk lichaamsgewicht voor jou te bewerkstelligen.
Ik kan je in een eenmalig gesprek extra handvatten geven waaraan je je kunt vasthouden. Maar wat ook kan is dat ik je over een langere periode begeleid terwijl jij probeert je doel te bewerkstelligen. Lijkt je dat wat? Neem dan contact met me op.
