Inhoudsopgave
Heb jij weleens last van buikpijn, misselijkheid, obstipatie of een opgeblazen gevoel? Vervelend! Gelukkig kan je er zelf wat aan doen om je darmklachten te verminderen. Naar schatting kampt ongeveer 25% van de Nederlanders met problemen met hun spijsvertering en stoelgang. Deze klachten variëren van lichte klachten tot zeer ernstige klachten. In de meeste gevallen is er niks ernstigs aan de hand en kan je zelf aan de slag om de klachten te verminderen. Blijven de klachten of worden ze erger? Ga dan naar je huisarts.
In deze blog lees je over de spijsvertering, het belang van een goede spijsvertering, de meest voorkomende maagklachten en darmklachten. Verder geef ik je tips om zelf aan de slag te gaan met het verbeteren van jouw stoelgang en het verminderen van jouw klachten.
Spijsvertering van begin tot eind – Hoe werkt jouw spijsvertering?
Jouw spijsvertering zorgt ervoor dat voedsel wordt afgebroken tot losse voedingsstoffen. Deze voedingsstoffen worden opgenomen in je lichaam. Het lichaam gebruikt deze voedingsstoffen als energie of als bouwstenen voor bijvoorbeeld je spieren en cellen. Wist je dat dit proces meer dan 24 uur duurt en sterk afhankelijk is van wat je eet en hoe makkelijk dat te verteren is?
Neus en ogen – Zien en ruiken
De rol van de neus en de ogen bij de spijsvertering wordt vaak vergeten. Dat is jammer. Stel jezelf eens voor dat je bij de bakker bent en vers gebakken brood ziet en ruikt. Waarschijnlijk loopt het water je dan al in de mond. Zonder dat je ook maar één hap gegeten hebt zorgen je neus en je ogen ervoor dat je speekselklieren beginnen met het aanmaken van speeksel.
Mond – Kauwen en vermengen
In je mond kauw je het voedsel fijn en vermengt het voedsel zich met speeksel. Speeksel bevat diverse enzymen, zoals bijvoorbeeld amylase. Amylase helpt bij het de vertering van koolhydraten, doordat dit enzym zetmeel afbreekt in kleinere stukken.
Slokdarm – Transport
Zodra je het voedsel doorslikt gaat het via de slokdarm naar je maag. De spieren in de slokdarm zorgen ervoor dat het voedsel geleidelijk zijn weg naar de maag vindt.
Maag – Vermenging met maagsap en vertering van koolhydraten en eiwitten
Eenmaal in de maag wordt het voedsel vermengd met maagsap. Maagsap bevat zoutzuur, slijm en een aantal enzymen. Maagzuur zorgt ervoor dat slechte bacteriën vernietigd worden. In de maag gaat de koolhydraatvertering verder en start de eiwitvertering. Het enzym pepsine splitst eiwitmoleculen tot kleinere eiwitmoleculen. Voordat het voedsel richting de dunne darm gaat, is het voedsel ongeveer 3 uur in de maag. Eet je een zware en vette maaltijd? Dan heeft je maag meer tijd nodig.
Dunne darm – De spijsverteringsplek
De dunne darm is dé plek voor de spijsvertering. Het grootste gedeelte van de spijsvertering vindt hier plaats. De voedselresten worden hier gemengd met verschillende enzymen en met spijsverteringssappen. Deze enzymen en sappen komen uit de alvleesklier en uit de galblaas terecht in de dunne darm. Het sap uit de alvleesklier bevat enzymen. Deze verwerken koolhydraten, vetten en eiwitten tot goed opneembare voedingsstoffen. Gal speelt een rol bij de vertering van vetten. Gal heeft namelijk een emulgerende werking. Afwasmiddel heeft eenzelfde soort werking. Het afwasmiddel verdeelt het aanwezige vet in kleinere delen, waardoor je het makkelijker schoon krijgt. Gal zorgt ervoor dat vet opgebroken wordt in kleinere, goed verteerbare delen.
Via de darmwand komen voedingsstoffen in je lichaam en je bloed.
Dikke darm – Opname van laatste voedingsstoffen zoals zout en water en ontstaan van poep
Het voedsel dat de dikke darm bereikt is zeer vloeibaar. Dit zijn onverteerbare resten, zout en vocht. In de dikke darm wordt water en zout onttrokken. Hierdoor ontstaat er vaste en soepele ontlasting.
De spijsvertering is een flinke reis
Zonder dat je het doorhebt is de spijsvertering een langdurig en complex proces. De reis van de spijsvertering gaat langs diverse belangrijke organen. Tijdens deze reis gaat er wel eens iets fout. Daarom is het niet gek als je af en toe lichte darmklachten hebt. In de meeste gevallen zijn de klachten vervelend maar onschuldig. Heb je hevige pijn of worden je klachten erger? Maak een afspraak met je huisarts.
Een goede spijsvertering is belangrijk, omdat het veel effect heeft op jouw algehele gezondheid. Aan de hand van jouw ontlasting kan je inschatten hoe gezond jouw spijsverteringsstelsel is. Gezonde ontlasting voldoet grofweg aan de volgende criteria; je stoelgang is regelmatig, poepen gaat redelijk gemakkelijk en je ontlasting heeft een stevige structuur.
Darmklachten kunnen ontzettend veel oorzaken hebben. Hieronder lees je de meest voorkomende klachten en oorzaken. Vervolgens lees je tips om je klachten te verminderen.
Veelvoorkomende darm- en maagklachten en tips om jouw klachten te verminderen
Obstipatie, diarree, winderigheid en misselijkheid zijn enkele voorbeelden van darm- en maagklachten. Hieronder leg ik uit wat veelvoorkomende klachten zijn. Ook vertel ik je kan doen om jouw klachten te verminderen.
Obstipatie en verstopping
Je spreekt van obstipatie als je minder dan drie keer per week ontlasting hebt en deze ook hard is. Verstopping voelt niet comfortabel en is niet zo gezond. Doordat de voedselbrij te lang in de dikke darm blijft loop je het risico dat er ongewenste stoffen uit de opgestapelde ontlasting worden opgenomen in je lichaam. Je lever en je nieren moeten extra werk verrichten om deze ongewenste stoffen te ontgiften en af te voeren.
Symptomen van obstipatie en verstopping
- Minder dan drie keer per week ontlasting
- Pijn bij het poepen
- Harde ontlasting
- Een opgeblazen gevoel
- Buikpijn
Tips om een trage stoelgang en obstipatie op te heffen
- Drink dagelijks minimaal 1,5 liter vocht en liever nog wat meer. Door voldoende te drinken wordt je ontlasting zachter en soepeler.
- Eet meer vezels. Vezels houden vocht vast. Jouw ontlasting zwelt hierdoor op en wordt soepeler. Wil je meer vezels binnenkrijgen? Groente, fruit, volkoren granen en peulvruchten zitten er vol mee.
- Eet vaker gezonde vetten. Vetten versoepelen je stoelgang en zorgen voor een betere doorstroming. Kies wel altijd voor gezonde vetten, zoals olijfolie en noten.
Diarree
Je spreekt van diarree als je ontlasting waterig is. Diarree kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan je wat verkeerds gegeten hebben, heb je ongemerkt een voedselintolerantie of heb je wellicht te weinig goede darmbacteriën.
Diarree is ongemakkelijk, maar bovenal niet gezond. Zo kan de aandrang zeer plotseling opkomen en is diarree lastig op te houden. Daarnaast kost diarree veel energie en werkt het verstorend voor je darmflora. Bij aanhoudende waterige ontlasting leidt het tot verlies van belangrijke voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en vocht. Je darmen hebben namelijk onvoldoende tijd om de aanwezige voedingstoffen uit het voedsel te halen.
Symptomen van diarree
- Waterige ontlasting
- Vaak aandrang
- Branderig gevoel
- Futloos gevoel
Tips tegen diarree – Laat je darmen tot rust komen
- Blijf drinken en verdeel dit in kleine porties gedurende de dag. Bij diarree verlies je veel vocht. Voeg eventueel wat suiker en zout toe aan het vocht. Hierdoor wordt het vocht beter en sneller opgenomen.
- Kies voor zachte vezels en vermijd tijdelijk onoplosbare vezels. Vezels heb je nodig om de waterige ontlasting steviger te maken. Zachte vezels vind je in groente, fruit en sommige granen. Onoplosbare vezels hebben een prikkelende werking en dit wil je liever vermijden. Deze vezels zitten in grove volkoren graanproducten, noten en zaden.
- Eet eiwitrijke voeding. Eiwitten zitten vol bouwstoffen welke je nodig hebt om je darmen te herstellen. Kies voor licht verteerbare eiwitten en neem kleine porties.
- Laat producten met toegevoegde suikers staan.
- Kies voor warm en licht verteerbaar voedsel. Vermijd koude en rauwe producten. Soep is zeer geschikt.
Buikpijn – Maagpijn, maagzuur en oprispingen
Veel mensen hebben af en toe last van brandend maagzuur, pijn in de maag of oprispingen. Deze klachten kunnen verschillende oorzaken hebben.
- Je buik bevat te weinig maagzuur. Ja, je leest het goed. Te weinig maagzuur. Als er onvoldoende maagzuur in je maag aanwezig is moet het voedsel langer in de maag blijven om voldoende zuur te worden. Maagzuur heb je nodig voor een goede vertering. Daarnaast zorgt maagzuur ervoor dat slechte bacteriën, schimmels en parasieten geen kans maken.
- Je verdraagt bepaalde voedingsstoffen minder goed. Maagklachten kunnen ontstaan doordat je intolerant of allergisch bent voor bepaalde voedingsmiddelen. Van lactose, tarwe en gluten is bekend dat sommige mensen hier overgevoelig voor zijn. Het kan best ingewikkeld zijn om er zelfstandig achter te komen op welke voedingstoffen jij sterk reageert. Wellicht kan ik je helpen.
- Je eet te zwaar verteerbare maaltijden. Wellicht eet je te grote porties. Gerechten rijk aan eiwitten en vetten zijn een zware belasting voor je spijsvertering. Koolzuurhoudende dranken en heftige kruiden werken ook belastend.
Tips tegen buikpijn, maagpijn, maagzuur en oprispingen
- Eet kleinere porties
- Beperk het aantal eetmomenten per dag
- Eet niet vlak voordat je naar bed gaat
- Neem de tijd om te eten en kauw goed
Winderigheid en een opgeblazen gevoel
Het is normaal dat je af en toe winden laat. Ik snap dat het soms sociaal gezien wat onhandig is, maar het hoort erbij. Heb je hier echter vaker last van of ervaar je soms een opgeblazen gevoel? Dat is vervelend, maar gelukkig is er wat aan te doen. De belangrijkste oorzaken lees je hieronder.
- Je hebt te veel lucht ingeslikt. Dat gebeurt als je veel stress ervaart, rookt of gelijktijdig praat en kauwt. Deze extra lucht moet er ook weer uit en dit kan leiden tot winderigheid.
- Je kauwt niet goed genoeg. Het voedsel ligt hierdoor zwaar op je maag.
- Je hebt last van obstipatie en verstopping.
- Je eet te zwaar verteerbare maaltijden
- Je vertering werkt niet optimaal. Harde geurloze winden worden veroorzaakt doordat je koolhydraten, en dan vooral de snelle suikers, niet goed kan verteren. Sterk ruikende winden zijn vaak het gevolg van problemen met je eiwitvertering.
Tips tegen winderigheid en een opgeblazen gevoel
- Kauw goed en eet met aandacht
- Kies vaker voor producten rijk aan oplosbare vezels, zoals groente en fruit
- Geef je lichaam tijd om te wennen aan een vezelrijke voeding. Bouw het langzaam op
- Eet kleinere porties
- Drink (tijdelijk) geen dranken met koolzuur
Misselijkheid en overgeven
Heb je last van misselijkheid of braakneigingen? Op het moment zelf kan je er helaas niet zoveel tegen doen. Wel is het verstandig om na te gaan waar deze klachten vandaan kwamen. Ik som de veelvoorkomende oorzaken voor je op.
- Je hebt iets verkeerds gegeten. Bijvoorbeeld een product dat beschimmeld was of vol slechte bacteriën zat
- Je bent allergisch of intolerant voor een voedingsmiddel
- Je hebt teveel gegeten
Tips bij misselijkheid en overgeven
- Gun je maag rust. Eet eventjes niks en drink kleine porties
- Beperk tijdelijk je inname van belastende producten, zoals koude producten, vet voedsel en zuivel
- Eet pas wanneer je zin hebt in eten
De belangrijkste tips bij problemen met je stoelgang en spijsvertering op een rij
Maag- en darmklachten zijn er in allerlei soorten en maten. In veel gevallen helpen onderstaande tips om jouw problemen met je stoelgang en spijsvertering te verminderen.
- Drink voldoende. Kies zoveel mogelijk voor water op kamertemperatuur
- Zorg dat je goed kauwt. Kauw alle happen fijn en geef het de tijd om het te laten mengen met jouw spijsverteringssappen
- Beweeg regelmatig
- Eet tot je ongeveer 80% vol zit
- Neem de tijd om te eten. Je lichaam heeft namelijk een kwartier nodig om het signaal van verzadiging aan je hersenen door te geven
- Zorg goed voor je darmen. Eet veel vezels en kies voor de wateroplosbare variant
- Kies voor licht verteerbare warme gerechten
- Eet bij elke maaltijd een kleine hoeveelheid gezonde vetten
Persoonlijk voedingsadvies om jouw buikklachten te verminderen
Het toepassen van bovenstaande algemene tips leidt hopelijk tot een vermindering van jouw klachten. Vaak blijkt dat algemene adviezen lastig vol te houden zijn en dat ze niet de oplossing zijn van klachten. Wil je blijvend resultaat boeken? Persoonlijk voedingsadvies kan de oplossing zijn. Laat mij je helpen. Ik begeleid je stap voor stap op weg naar het behalen van jouw doel. Zullen we vrijblijvend kennismaken?
